Τοπική Ιστορία των Σερρών

12.5: Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου USA. Γέφυρα του Στρυμόνα.

Ένα ταξίδι στις Σέρρες το Μάη του 1888 (από την επίσκεψη ενός καθολικού ιερέα της Καβάλας στην πόλη μας): «Μπορεί κανείς να πάει στις Σέρρες, εν μέρει από θάλασσα και εν μέρει από ξηρά ή μόνο από ξηρά. Σε μερικές ώρες ένα αυστριακό ατμόπλοιο μας αποβιβάζει στον κόλπο του ...

Η πόλη των Σερρών από τον 17ο ως τον 19ο αιώνα

«...η πόλη βρισκόταν ανάμεσα σε δύο ρέματα, από ανατολικά το ρέμα του Αχμέτ Πασά (ρεύμα Αγίων Αναργύρων) και από δυτικά τον χείμαρρο του Τσομλέκ Ντερέ. Το κάστρο που βρισκόταν στην Ακρόπολη ήταν ήδη κατεστραμμένο, όπως και τα τείχη του. Η πόλη προμηθευόταν το απαιτούμενο πόσιμο νερό από το ρέμα του Αχμέτ Πασά, το «κερμέμπεντ» (υδραγωγείο) και από τα «καϊνάρτζα» (δη μόσιες βρύσες). Στις όχθες των ρεμάτων και μες στην πόλη υπήρχαν πολλά πλατάνια... σε 15 λεπτά ...

«.. Η γύρω πεδιάδα είναι πολύ εύφορη κι εκτός από την άφθονη σοδειά βαμβακιού, σταριού, κριθαριού και καλαμποκιού, έχει μεγάλες εκτάσεις βοσκής με νεοφερμένες αγελάδες, άλογα και πρόβατα. Κανένα τμήμα γης δεν παραμελείται και η περιοχή στη γενική της εμφάνιση δεν υστερεί κανενός τμήματος της Ευρώπης...»

«Οι Τούρκοι λογοπαικτούντες ή και κυριολεκτούντες μάλλον, έλεγον περί της πεδιάδος των Σερρών:

12.6: Δρομολόγια σιδηροδρόμων.  Αρχείο Β. Τζανακάρη

α. «Το μεγαλόπνοοον σχέδιον της σιδηροδρομικής συνδέσεως της Θεσσαλονίκης μετά της  ...

β. «Τη μέρα, λοιπόν, που θα έφτανε η πρώτη αμαξοστοιχία στον νεόδμητο σιδηροδρομικό σταθμό Σερρών και πριν καλά - καλά ξημερώσει, πλήθη λαού όπως θα λέγαμε είχε κατακλύσει τους γύρω χώρους. Στριμωξίδι, φωνές...

« Η γενική συλλογή μιας συγκομιδής - λέγει ο Gousinery (1830) - απασχολεί όλα τα άτομα μιας οικογενείας από τα παιδιά των επτά ετών μέχρι των γερόντων και διαρκεί περίπου όλον τον χειμώνα. Από της τετάρτης πρωινής ώρας, όλη η οικογένεια...

«......Και εμείς τα μικρά παιδιά, τα σχολιαρόπαιδα, πηγαίναμε στην καπνοφυτεία, αφού με νόμο του κράτους μας έκοβαν απ' το σχολείο οι γονείς μας για 20 ημέρες. Στην επαναστατική εκείνη φάση της καπνοκαλλιέργειας, την φυτεία, έπαιρνε μέρος όλος ο «ταϊφάς»(οικογένεια). Εμείς τα μικρά παιδιά...

Στην περιοχή μας, όπως και σε όλη την σκλαβωμένη Ελλάδα, το ρόλο του δασκάλου, του σχολείου και των βιβλίων έπαιξαν αρχικά ο παπάς, η Εκκλησία και τα εκκλησιαστικά βιβλία. Με αυτό τον τρόπο από τον 17ο αιώνα προσφέρθηκαν στους Σερραίους μαθητές υποτυπώδεις εκπαιδευτικές γνώσεις ανάγνωσης και γραφής. Τον 18ο αιώνα δημιουργήθηκαν τα πρώτα οργανωμένα εκπαιδευτήρια από τη Μητρόπολη Σερρών. Η ακμή της εκπαιδευτικής οργάνωσης ήρθε τον 19ο αιώνα και ιδιαίτερα μετά το 1870 με τη βοήθεια του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης και της ελεύθερης Ελλάδας. Αυτό έγινε κατορθωτό μετά την υποχρέωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τις Δυτικές Δυνάμεις (ύστερα από τον Κριμαϊκό πόλεμο), να παραχωρήσει προνόμια στους υπηκόους της με δύο φιρμάνια: το φιρμάνι Χάτι Σερίφ το 1839 και το φιρμάνι Χάτι Χουμαγιούν το 1856.
Τον Φεβρουάριο του 1870 οι Οθωμανοί αναγνώρισαν τη Βουλγαρική Εξαρχία. Το γεγονός αυτό προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον όλων των βαλκανικών λαών για τον έλεγχο της Μακεδονίας. Ταυτόχρονα με ευθύνη της τοπικής Εκκλησίας ιδρύθηκαν...

α. Το 1722 ο ηγεμόνας της Ουγγροβλαχίας Νικόλαος Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτος εξέδωσε χρυσόβουλλο σύμφωνα με το οποίο χορηγούσε ετήσιο χρηματικό ποσό στη Μητρόπολη Σερρών: «επειδή εις την πολιτείαν των Σερρών ολίγοι πιστοί και ευλαβείς ορθόδοξοι ενυπάρχουσιν εστερημένοι σχολείου και διδασκάλου ...

β. Ο Κων/νος Σγουρός (1858-1911) από την Πεντάπολη Σερρών αποστέλλεται με υποτροφία της Φιλεκπαιδευτικής Μακεδονικής Εταιρίας στη Γερμανία (Μουσική Ακαδημία Κολωνίας) για ανώτερες μουσικές σπουδές.
Με την επιστροφή του...

12.3  Δημήτριος Μαρούλης

«Ο Μαρούλης συνήθιζε να προσφεύγει για βοήθεια σε φιλέλληνες της Ευρώπης και αυτό δεν το θεώρησε ποτέ επαιτεία ούτε υποτέλεια. Και έτσι κάποτε θα τον κατηγορήσουν ότι προσφέρει εκδουλεύσεις στους ξένους για να τους απαντήσει: «.ενόσω δεν ευρίσκω το απαιτούμενονχρήμα εν τω τόπω, ου μόνον εν Γερμανία, Ελβετία, Ολλανδία, οπόθεν πολλαχώς το Έθνος μου πολλάκις ευεργετήθη, θα ζητήσω την αναγκαίαν συνδρομήν, αλλά και αν εκείθεν μου αρνηθώσιν ...

«...από τον πίνακα των χρηματοδοτήσεων απουσίαζαν μεγάλες ελληνικές κοινότητες της περιοχής, όπως το Σουμπάσκιοϊ, Σαρμουσακλή, Δοβίστα, Βεζνίκο, Ροδολίβος, Βιτάστα, Κιούπκιοι, Νιγρίτα, Τσίντσιος, Αηδονοχώρι, επειδή φαίνεται ότι είχαν την δυνατότητα κάλυψης των εκπαιδευτικών δαπανών τους από ίδιους πόρους. Αντίθετα επιχορηγούνταν μικρές κοινότητες ...

«Ο κατά τον 16ο αιώνα ακμάσας διάσημος Τούρκος ιστορικός και γεωγράφος Χατζή- Κάλφας, γράφων περί Σερρών εις τους γεωγραφικούς του πίνακες αναφέρει ότι η πόλις αύτη εκαλείτο «πόλις σοφών». Επίσης ο Γ. Χατζηδάκης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αποκαλούσε τας Σέρρας «Αθήνας της Μακεδονίας», θέλοντος ούτω να εξάρη την ...